Bunu diyen Hyman Minsky. Gerçekten de dediği gibi. Ama hükümetin öyle bir sorunu yok. Çünkü hükümetin yarattığı para kabul ediliyor. Cebinizde taşıdığınız metal ve kağıt paralar hükümetin yarattığı paralardır. Kabul etmiyor musunuz o paraları? Paşa, paşa ediyorsunuz.
İçinde yaşadığımız kurumsal yapıda para vatandaşlar, şirketler, bankalar, Hazine ve merkez bankası arasında oynanan bir futbol maçıyla yaratılıyor. Hazine, şirketler ve vatandaşlar bankalardan kredi aldıklarında ya da doğrudan bankalara varlık sattıklarında, hep birlikte para yaratıyorlar.
Bir de Hazine doğrudan merkez bankasından kredi alabilir ya da doğrudan merkez bankasına varlık satabilir. Böyle olduğunda aradan bankalar çıkıyor ve parayı hükümet (Hazine+merkez bankası) yaratmış oluyor. Zaten kağıt ve metal paralar, Hazinenin merkez bankasına sattığı varlıklardan başka şeyler değiller. Peki o kağıt ve metal paralar nereden geldiler? Matbaadan ve darphaneden geldiler. Öyle yaratıldılar yani. Hazine doğrudan merkez bankasından kredi aldığında ya da doğrudan merkez bankasına tahvil sattığında da aynı şey oluyor ama ortaya çıkan para kağıt ya da metal değil. Fiziksel değil. Bir bilgisayarda bir rakam.
Ben Hazine ve merkez bankası aralarında böyle de para yaratabilsinler diyorum. Hazine merkeze sıfır-kupon sonsuz-vade tahvil satsın. Üstelik bunu diyen bir ben de değilim. Ben Bernanke de diyor, Adair Turner da diyor, Martin Wolf da diyor, ve saire.
Hatta 1948'de Milton Friedman bile demiş. İnanmıyorsanız, açın Friedman'ın şu makalesini okuyun.
A Monetary and Fiscal Framework for Economic Stability
Sonra da bana deli demeyi bırakın. Ben deliysem, Friedman da deli, Bernanke de, Turner da, Wolf da ve bu liste böyle uzayıp gidiyor.
İçinde yaşadığımız kurumsal yapıda para vatandaşlar, şirketler, bankalar, Hazine ve merkez bankası arasında oynanan bir futbol maçıyla yaratılıyor. Hazine, şirketler ve vatandaşlar bankalardan kredi aldıklarında ya da doğrudan bankalara varlık sattıklarında, hep birlikte para yaratıyorlar.
Bir de Hazine doğrudan merkez bankasından kredi alabilir ya da doğrudan merkez bankasına varlık satabilir. Böyle olduğunda aradan bankalar çıkıyor ve parayı hükümet (Hazine+merkez bankası) yaratmış oluyor. Zaten kağıt ve metal paralar, Hazinenin merkez bankasına sattığı varlıklardan başka şeyler değiller. Peki o kağıt ve metal paralar nereden geldiler? Matbaadan ve darphaneden geldiler. Öyle yaratıldılar yani. Hazine doğrudan merkez bankasından kredi aldığında ya da doğrudan merkez bankasına tahvil sattığında da aynı şey oluyor ama ortaya çıkan para kağıt ya da metal değil. Fiziksel değil. Bir bilgisayarda bir rakam.
Ben Hazine ve merkez bankası aralarında böyle de para yaratabilsinler diyorum. Hazine merkeze sıfır-kupon sonsuz-vade tahvil satsın. Üstelik bunu diyen bir ben de değilim. Ben Bernanke de diyor, Adair Turner da diyor, Martin Wolf da diyor, ve saire.
Hatta 1948'de Milton Friedman bile demiş. İnanmıyorsanız, açın Friedman'ın şu makalesini okuyun.
A Monetary and Fiscal Framework for Economic Stability
Sonra da bana deli demeyi bırakın. Ben deliysem, Friedman da deli, Bernanke de, Turner da, Wolf da ve bu liste böyle uzayıp gidiyor.
