Dünya Sağlık Örgütü mü, Dünya Ticaret Örgütü mü?

Dün Dünya Sağlık Örğütü’nün nCoV-2019 açıklamasını şaşkınlıklar içerisinde dinledik: durum acil ama siz yine de devam edin filan gibi bir şey. Yani, halk sağlığının ne önemi var, mühim olan paradır, uluslararası ticaret ve seyahat sürsün. Dünya Ticaret Örgütü böyle bir şey deseydi şaşırmazdık da, diyen Dünya Sağlık Örgütü olunca, ben biraz şaşırdım tabii.

nCoV-2019 giderek kötüleşiyor

Bırakın dünyanın gerisini, nCoV-2019 yalnızca Çin’in ekonomisini vursa ki kötü vuracağı açık, dünya ekonomisi sarsılır. Her gün hastalığın baştan düşünüldüğünden daha bulaşıcı ve öldürücü olduğu görülüyor. Altın (ve diğer değerli metaller) ve güvenli ülke tahvilleri dışında kalan finansal varlık ve emtia piyasaları da sarsılacaktır. Köpükler patlayacaklar.

Paranın Miktar Teorisi neden yanlıştır?

Werner şurada anlatıyor. Özetlemek için önce terimleri tanımlayalım.

M:  Para miktarı
V:  Paranın dolaşım hızı
P:  Mal ve hizmetlerin ortalama fiyat seviyesi
T:  Ortalama fiyattan alınan mal ve hizmet miktarı
GSYİH: Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla (Yurt İçi Gelir)

Paranın Miktar Teorisi şunu diyor.

 MV = PT = GSYİH

Bunun yanlış olmasının nedeni de bütün paranın (yani M'in) yalnızca üretilen mal ve hizmetlere yapılan harcamalarda kullanılmıyor olması. Ve tabii burada maldan kasıt üretilen mal. Tarlaya mal demiyoruz. Gerçi tarla alımı da tarlayı satana gelir olarak yazılıyor (ne diye milli muhasebe hesapları yanlıştır diyorum?) ama üretilen bir şey yok bu alış-verişte.

Dolayısıyla, paraların hepsini bir torbaya koymaktansa, iki ayrı torbaya koymak gerekir: 1) Üretilen mal ve hizmetlere harcanan para (Mg olsun) 2) Var olan varlıklara harcanan para (Ms olsun. Yani:

M = Mg + Ms

ve burada:

Mg: Üretilen mal ve hizmetlere harcanan para (GSYİH arttıran para)
Ms: Var olan varlıklara harcanan para (GSYİH arttırmayan para)

Mesela, mahalledeki kahveden aldığınız çaya harcadığınız para Mg torbasında, Boğaz'da yalı almak için harcadığınız para Ms torbasında ve tabii bu iki torba arasında gidiş gelişler de oluyor. Yani bu değişkenler statik değiller. Dinamik değişkenler. Ama şimdilik orayı karıştırmayalım.

Bu torbalara karşılık gelen diğer değişkenler de şunlar olsun: Vg, Pg, Tg ve Vs, Ps, Ts.

Dolayısıyla elimizde 2 ilişki var:

İlki:

Mg*Vg = Pg*Tg = GSYİH (harcamalar üretimden çok tüketime yapılırsa bildiğiniz enflasyon olur) 

İkincisi:

Ms*Vs = Ps*Ts = RİBA yoluyla KENZ (buradan varlık fiyatı enflasyonu olur)

2000'den bu yana yapılan parasal genişlemeler çokluk Mg değil Ms torbasına gittiklerinden o parasal genişlemeler pek işe yaramadılar. Gelir ve servet dağılımındaki eşitsizliğin nedeni de bu: Ms artarken (riba yoluyla kenz), Mg pek artmıyor, hatta para Mg torbasından çıkıp Ms torbasına gidiyor.

Özetlersek, paranın miktar teorisi bu nedenle (yani bütün parayı tek torbaya koyduğundan) yanlıştır.

Skidelsky podcast - Ekonomistlerin hala parayı anlamamaları neden büyük bir sorundur.

Skidelsky

Skidesky de aynen dediklerimi diyor. Kitabı "Money and Government" da çok güzel.

Perry Mehrling "Para Görüşünü" anlatıyor

Perry Mehrling

ABD 10 Yıllık Hazine faizi %1.6'ya düşmüş

Daha da düşecek. %1 altına bile düşebilir. Engelleyip engelleyemeyeceklerini birlikte göreceğiz. Unutmayın ama. Ben bu nCoV-2019'dan çok önce ABD faizleri düşecek diyordum, çoğunluk yükselecek derken.

Hala öyle diyorum.

22 Şubat'ta "Para Nedir, Parayı Kim Üretir?" Toplantısı - İstanbul - Beşiktaş

İlgilenenler sabri.oncu@gmail.com adresime yazabilirler. 14:00-18:00 arası olacak. Sohbet olacak, bir bilenin bilmeyenlere zorlayacağı bir şey değil. Her tür itiraz kabülüm. Yeter ki gün eksilmesin penceremden. Konunun önemi de şurada: bu konu anlaşılmadan, dünya ekonomik ve finansal sistemi anlaşılamaz.

Para Nedir, Parayı Kim Üretir?

Toplantının amacı katılımcısını 1694'te kurulmuş olan İngiliz Merkez Bankası (Bank of England) ile başlamış olan Modern Bankacılık Sisteminin işleyişiyle tanıştırmaktır. Doğaldır ki hiçbir sistem başladığı gibi sürmez. Sürekli evrilir. Dolayısıyla, 1694 öncesi ve sonrasında olanların tarihinden hareketle anlatılacak olan bugündür. Bu anlatımda, 19. yüzyıldan bu yana çeşitli dönemlerde baskın olmuş üç bankacılık teorisi ve kıyılarda kalmış bir dördüncüsü tartışılacaktır. Bu bankacılık teorileri, kıyıda kalmış dördüncüsü bir yana, tarihsel baskınlık sırasıyla şunlardır: 1) Kredi Yaratma Teorisi, 2) Kısmi Rezerv Teorisi, 3) Aracılık Teorisi ve 4) Paranın Devlet Teorisi. Bugünlerde (özellikle ABD Başkanlık Seçimi nedeniyle) ABD'de meşhur olmuş Modern Para Teorisi (MMT) bu teorilerin dördüncüsünün bugüne uzantısıdır. Bankacılık sistemi bilançoları üzerinden bu teoriler karşılaştırılıp, doğru olanın hangisi olduğuna birlikte karar verilecektir.

Dr. T. Sabri Öncü

ABD finans piyasalarında uzun yıllar çalışmış bir finansal iktisatcı olan Öncü, eğitimini Boğaziçi, Alberta, California-Berkeley ve Stanford Üniversitelerinden aldı. Drezdner-RCM Küresel Yatırım (Drezdner-RCM Global Investors) Şirketinde Sabit Gelir Araştırma Bölümü Direktörlüğü, Hindistan Merkez Bankası (RBI) İleri Finansal Araştırma ve Öğrenim Merkezi (CAFRAL) Baş İktisatcılığı, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Gelişme Konferansı (UNCTAD) Kıdemli İktisatcılığı gibi görevler yapmış olan Öncü, Boğaziçi, Alberta, New York, Donau, Bilkent, Kadir Has ve Sabancı Üniversitelerinde matematik, finans ve iktisatın çeşitli dallarında lisans, lisansüstü (MBA) ve doktora düzeylerinde dersler verdi. Saygın uluslararası dergilerde akademik ve günlük gazete, dergi ve elektronik yayınlarda güncel çok sayıda makale yayımlamış olan Öncü, halen Hindistan dergisi the Economic and Political Weekly, H. T. Parekh Finans Sütunu yazarıdır.

Genç bir arkadaş böyle bir kitap yazmış

Hocam, eleştirilerini katkı görürüm diye bana göndermiş. Hoşuma gidiyor böyle şeyler. Daha çok böyle kitaplar yazılsın. Ama daha da önemlisi, bunlar okunsun.

Bir ders de bu konuda vereceğim: Davos 2020 sonrasında dünya

Ergin Yıldızoğlu

Milyarderler de durumun farkındalar ama çözüm tahayyül edemiyorlar.

Borçlar Silinsin, Ücretler Arttırılsın, Varsıllardan Varlık Vergisi Toplansın!

Bunlar da tek başlarına çözüm değiller ama yine de çözüme giden yolda atılması gerekli adımlar.

Çin gazetesi SCMP virüsün yayılması kötüleşiyor diyor

SCMP

Servet vergisi konusunda dediklerim çok radikal geliyorsa, buyrun bu çocuğu dinleyin - İngilizce

Geçen yıl Davos’ta demiş. Milyarderler bu yıl davet etmemişler. Çok zenginlerden %90 servet vergisi alınsın diyor. Ben de öyle demiyor muyum? 1 milyarlık serveti olana 900 milyon vergi. 100 milyon kime yetmez?

Doğruyu söyleyen dokuz köyden kovulur diyorlar ya. Bu çocuğa da öyle olmuş.

Vuhan Coronavirus üzerine söylentiler virusten hızlı yayılıyor.

Söylentilerin doğru olup olmadıkları önemli değil. Psikolojik etkileri önemli. Çin’in tek viroloji enstitüsünün Çin Bilimler Akademisine bağlı Vuhan Viroloji Enstitüsü olması söylentilerin kaynağı. Vuhan Coronavirus için Çin’in Çernobili diyenler var. Bakalım bu olay nereye gidecek? 

Coronavirus ırkçılığı arttırıyor.

Çinliler yarasa, köpek, yılan yiyiyorlar ve bu hastalık yarasa ve yılanlarda başlamış ya. Ondan. Çinli düşmanlığı artıyor. Bu da Çin’in yükselişine zarar verecek. Yani sırf bir sağlık sorunu değil bu hastalık. Politik, ekonomik ve finansal  etkileri de var. Bu kadar sıkıntılı bir zamanda ortaya çıkabilirdi. 

Coronavirus Avrupa’da da görülmüş.

Yakında Türkiye’de de çıkar. Hakkımızda hayırlısı.

Coronavirus sonunda hisse senetlerini vurdu

Hızla dünyaya yayılıyor. Piyasalar ayılmakta geç bile kaldılar. Gerçi gerçek ekonomik sorunlar karşısında yeni coronavirus hiçbir şey ama neyse.

Elazığ’da 6.8 şiddetinde deprem olmuş

İnşallah can kaybı yoktur.

Bu benim derse benziyor ama biraz daha teknik

https://cef.sabanciuniv.edu/sertifika-programlari/finansin-temelleri-yatirimlar/

Dört gün olunca daha teknikleşmek mümkün. Benimki 8 saatlik olacak ve türevler olmayacak. Tabii ben fazladan neden bunların yanlış ve zararlı olduklarını anlatacağım. Halbuki burada onlar doğrudur diye anlatılıyordur muhakkak. Gerçi sabit gelir fiyatlamasında sorun pek yok. Orada diğer finansal varlıkların fiyatlamasından çok daha başarılıyız. Bunlar standart MBA konuları ve hala bunları doğrudur diye anlatıyorlar MBA programlarında. Yanlış oldukları bilindiği halde. Ne diyebilirim?

Çin’de 10 şehir karantinada

Bu virüs çok ters zamanda ortaya çıktı. Yayılmayı sürdürürse piyasaları kötü etkiler. ABD faizlerindeki düşüş, tahvil piyasasının benimle hemfikir olduğunu gösteriyor. Şikago’da da görülmüş. Paniğe neden olursa, ortalık kötü karışır. Zaten karışacak da, hemen karışır.

İlk ders konusunda gelişme.

17 Mart 2020, Salı günü birgünlük olacak. Dersi bir kurum üzerinden vereceğim için ücret ve yer bilgileri henüz elime geçmedi. Geçince bildiririm. Bunları kurum belirliyor. Ben yalnızca gidip dersi vereceğim. Başka yerlerle de konuşuyorum. Gelişmeleri buradan duyururum. Bu arada, kurumun adı PKF Akademi.

Bu da ikinci dersin içeriği.

Para Nedir? Parayı Kim Yaratır?

Dersin amacı katılımcısını 1694'te kurulmuş olan İngiliz Merkez Bankası (Bank of England) ile başlamış olan Modern Bankacılık Sisteminin işleyişiyle tanıştırmaktır. Doğaldır ki hiçbir sistem başladığı gibi sürmez. Sürekli evrilir. Dolayısıyla, 1694 öncesi ve sonrasında olanların tarihinden hareketle anlatılacak olan bugündür. Bu anlatımda, 19. yüzyıldan bu yana çeşitli dönemlerde baskın olmuş üç bankacılık teorisi ve kıyılarda kalmış bir dördüncüsü tartışılacaktır. Bu bankacılık teorileri sırasıyla şunlardır: 1) Kredi Yaratma Teorisi; 2) Kısmi Rezerv Teorisi; 3) Aracılık Teorisi ve 4) Paranın Devlet Teorisi. Bugünlerde (özellikle ABD Başkanlık Seçimi nedeniyle) ABD'de çok meşhur olmuş Modern Para Teorisi (MMT) bu teorilerin dördüncüsünün bugüne uzantısıdır. Bankacılık sistemi bilançoları üzerinden bu teoriler karşılaştırılıp, doğru olanın hangisi olduğuna birlikte karar verilecektir.

İkinci dersin başlığı: Para nedir? Parayı kim yaratır?

Bunun içeriğini henüz yazamadım ama bir kaç saate yazarım.

Nasıl başlık?

İlginç bir durum.

Bugün ayın 22'si ve bugün itibarıyla bu ay 8000 kişiyi geçmişim. Böyle bir şey daha önce olmadıydı. Ne oldu acaba? Böyle giderse, bu ay 10 bini geçecek gibi duruyorum. Bence iyi bir şey. Bana herhangi bir maddi katkısı olduğundan değil de manevi katkısı var. Bu denli aykırı olunca, buna rağmen izleyenlerin olduğunu görmek güç veriyor. 

Böyle bir ders vereceğim. İlgilenen olur mu?

Finansal Okuryazarlık

Dersin amacı katılımcısını temel finans piyasalarının analizine giriş için bilinmesi gerekli temel finans ürünleri olan borç ve hisse ürünleri ve piyasalarıyla tanıştırmaktır. Dersin kapsamı içerisinde tartışılacak araçlar, getiriler, verimler, faizlerin vade yapısı, Markowitz Portföy Teorisi, Sermaye Varlık Fiyatlama Teorisi, borç ve senet ürünlerinin fiyatlanması, bu temel ürünlerden oluşan portföylerin analizi ve risklerinin yönetimi olacaktır. Ancak, bu araçların teknik ayrıntıları değil, ne şekilde kullanıldıkları sorunlarıyla birlikte tartışılacaktır. 

Parayla olacak tabii ve bir günlük bir program. İlgilenenler bana yazsınlar: sabri.oncu@gmail.com

Teknik olmayacak. Teknik olsa, bir günde bunlar anlatılamaz. Stanford finans PhD programında finansal iktisat dersinde anlatılıyor teknik halleri ve üç-dört ay sürüyor bunları anlatması, teknik anlatılırlarsa. 

Söylemesi ayıptır, Stanford'ta o dersten H aldım. En yüksek nottur. Herkes alamaz ama o tarihte ben zaten o dersi verebilecek kadar konuyu biliyordum. Ama bu yüksek not alma garantisi değildir. Bir zamanlar dersini verebilecek kadar iyi bildiğim bir başka konu olan Sürekli Ortamlar Mekaniği dersinden, aldığım en kötü notlardan birini aldım. Hoca o kadar kötüydü ki, hadi lan, diye dersle ilgilenmeyi bıraktım ve sınavlarına çalışmadım. Ama Stanford'ta Finansal İktisat dersini veren çocuk çok iyiydi. Zevkle gittim derslerine. Yeni bir şey öğrendiğimi söyleyemem ama çocuğu seyretmesi çok hoştu. Bilenin bildiği gözüküyor. 

Ülkemizdeki finans terimlerini hiç sevmiyorum, kötü tercümeler olduklarından

İlk sevmediğim terim faiz. Allah'a ihanet baştan. Allah faiz mi diyor? Hayır. Riba diyor.

İkinci sevmediğim terim getiri. Tahvillerin verimine getiri diyorlar. Hayır. Getiri başka şey, verim başka şey.

Kiraya rant diyorlar. Sanki kira ranttan başka bir şeymiş gibi.

Fed'i FED yazanları da bir arkadaşın dediği gibi, vallahi sopayla kovalarım.

Arkadaşlar,

FED değil Fed;

Getiri değil verim (tahvil konusunda);

Rant değil kira;

Faiz değil riba;

Ki zaten riba kiradır!

Marks'a düşman bir aklın sefaleti

Ergin Yıldızoğlu'nun yazısı

Marksist olmamak bir şey, Marks'a düşman olmak başka bir şey. Ben Marksist değilim mesela. Gerçek heterodoks benim gibi olur. Hani demiştim ya, ben imanlı ateistim. Gerçek heterodoksluk da öyle bir şeydir. Ama gerçek heterodoks Marks'a düşman olmaz. Olamaz. Her teoriden işe yarar bir şeyler çıkar ve bütün teorilerde sorunlar vardır ama benim gördüğümce bugünkü anaakım iktisatçıların teorileri yanında Marks'ın teorisi en akla yatanı. Keynes'inkine bile beş basar. Ve üstelik, Marks'ın teorisi komünizm üzerine değildir. Kapitalizm üzerinedir. Düşman olanlar, bunu bile bilmiyorlar.

Ergin şöyle bitiriyor:

"Karşımızda, tam anlamıyla, yeniden yüzdürülmesi olanaksız bir ekonomik, siyasi, ekolojik, entelektüel enkaz var. Parçalarından yeni bir şeyler yapabilmek için zaman hızla azalıyor."

Ve, maalesef, haklı.

New York Times, Elizabeth Warren'ı destekliyor.

New York Times

İyi yapıyor. Warren, Sanders kadar radikal değil ama Biden'den iyidir. Servet vergisi bayrağını Sanders'den önce Warren açtı, ekonomistler Saez ve Zucman desteğiyle. O çocuklar da çok radikal değiller ama olsun. Servet vergisi radikal sayılır bugünlerde ve gerekli. Zaten mecburen gelecek. Türkiye'de AKP servet vergisine başladı bile.

Yine Sven Henrich: Gelir ve Servet Eşitsizliği Üzerine

Sven Henrich

Böyle diyor da hastalığı yanlış tanımlıyor. Bu gelir ve servet eşitliğinin nedeni Fed ve diğer büyük merkez bankalarının piyasaya bastıkları paralar nedeniyle şişen varlık fiyatları değil. Başka deyişle, Fed ve diğer büyük merkez bankalarının yaptıkları neden değil, sonuç. Gerçi bir geri besleme de olduğundan bir süre sonra nedensellik iki yönlü olmaya başlıyor ama olay çok daha karmaşık.

Buradan kansız nasıl çıkılabileceğini ben hayalleyemiyorum. Çok kan akacak. Varlık vergileri de gelmeli. Hem de çok büyük varlık vergileri. 3 ABD'linin serveti, ABD nüfusunun %50'sinin servetinden daha büyükse, buradan mecburen kan çıkar.

Görüyor musunuz varlıkların nasıl dağıldığını?

Böyle bir dünyada kandan başka bir şey çıkamaz.

QE mi, değil mi?

Financial Times makalesi

Ne olduğu hiç önemli değil. Birgün Fed'in bunu da durdurmak zorunda kalacağı önemli. O gün, çok acıklı birgün olacak.

Çok sevindim: Merkez’den Hazine’ye 55 milyar TL transfer bekleniyor

Devletin Para Yaratması - Türkiye Versiyonu

Biz yıllardır anlatıyorduk da millet anlamıyordu. Arkadaşlar, devlet de para yaratabilir. Nasıl yaratabileceğinin gözünüzün önünde bir örneği bu işte. Geçen yıl da yapılmıştı zaten. Geçen yıl yapıldığında ekonomi pek de öyle sarsılmadı bildiğiniz gibi. Ne diyorlardı anaakım arkadaşlar?  Eyvah, batıyoruz diyorlardı. Gerçi battığımız doğru da, nedeni bu değil. 

Çok şaşırdım: IMF Küresel Büyüme tahminini düşürmüş

Haberi

İyi yapmış. Yalan söylemenin de sınırları var. Birleşmiş Milletlerin tahmini çok daha düşük.

Kime inanacağız?

Sayın Albayrak Türkiye'nin negatif faizle ilk kez tanışmadığını, önemli olanın mominal faiz olduğunu kaydetti.

Haberi

İlginç bir iddia. Ama benim işime geliyor bu iddia. Ben hep ne diyorum? Kuran'da sözü geçen faiz reel faiz değil nominal (yani cari) faizdir diyorum. Önemli olan nominal faiz yani. Allah, nominal faizlerin sıfırlanmasını emrediyor. Allah'ın emrine uyulsun. Memleketteki bütün nominal faizler sıfırlansın. Sıfırlamayan, Allah'ın emrine uymayandır.

Hindistan'ın Hayalet Kasabaları: Ödenemeyecek borçlar ödenmeyecekler!

Hayalet Kasabalar

Çok tanıdık bir sorun. Hindistan'da da bunlar oldu, Çin'de de, Türkiye'de de, Şili'de de ve liste öyle gidiyor. İnşaat üzerinden büyüme sıkıntılı bir büyüme. Ve birgün böyle oluyor. Bunlar bir Türkiye'ye olmuyor yani. Marx + Veblen + Minsky, neden böyle olduğunu hemen anlıyorsunuz. Önceden kestirilemez şeyler değiller bunlar. Bunların böyle olacağı bilgisi bana Allah tarafından vahiy yoluyla mı indi de böyle olur diyordum? Dış sermaye girişlerine bağımlı, borç artışına dayanan, inşaat odaklı büyüme modeli sonunda krize neden olur. Basit yani olay. İşin kötüsü, hükümetimiz hala Kanal İstanbul diyerek borç attırıp, inşaat yapacak. Yapmaması gerekir. Yanlış büyüme yolu.

Özgür'ün kitabından bir tablo:

Buradaki en büyük proje ne? İstanbul Havalimanı. Bu nedenle durdurulamadı. Kanal İstanbul da bu nedenle durdurulamayacak. O, İstanbul Havalimanı projesinden daha da büyük bir proje ve hükümetin büyüme modeli için gerekli. Ona karşı çıkılacaksa, borç üzerinden karşı çıkmak gerekir. Doğa, insanlar, haksızlık, rant üzerinden değil. Borç üzerinden.

Borç arttırarak inşaat üzerinden büyüme modelinden vaz geçilmesi talep edilmelidir. Karşı çıkanlar, yanlış yerden karşı çıkıyorlar.

IMF Yönetici Direktörü Kristalina Georgieva iki gün önce bunları demiş.

Dedikleri

Ben desem kimse ciddiye almaz. Durum iyi değil diyor özetle. Depresyon itirafı bu aslında.

Bravo Özgür - 2018 Krizinin doğru açıklaması onunki

Özgür Orhangazi’nin Türkiye Ekonomisinin Yapısı kitabını beğenerek okuyorum. Size de tavsiye ederim.

Türkiye Ekonomisinin Yapısı - Özgür Orhangazi

Bu kitabı da tavsiye ederim.

Hepsi Aynı Şeyi Söyleyecekse Bu Kadar Çok İktisatçıya Ne Gerek Var?

Bu kitabı tavsiye ederim. İktisatçı olsaydım, beni gösterip ama o aynı şeyi söylemiyor demek mümkündü de ben matematikçiyim. Gerçi benim gibi farklı şeyler söyleyen iktisatçılar da var ama onlar azınlık. Bu kitap bu konuyla ilgili.

Depresyon yaşandığının bir başka göstergesi: Uyuşturucu ve içkiden ölümler

ABD için veriler burada

İnsanlar içerek intihar ediyorlar. Yalnızca 2017'de ABD'de 2.8 milyon ölümün yaklaşık %3'ü içkiden olmuş.

Bu sorunun çözümü de içkiyi yasaklamak değil, gelir ve servet eşitsizliğini azlatmaktır. Bu nedenle yalnızca "Borçlar Silinsin, Ücretler Arttırılsın!" değil. Varsıllardan servet vergisi toplansın. Hem de öyle küçük bir vergi değil. Büyük bir vergi. 1 milyarı olana 900 milyonu vergi.

100 milyon kime yetmez?

Dolayısıyla:

"Borçlar Silinsin, Ücretler Arttırılsın, Varsıllardan Servet Vergisi Toplansın!"

Ali Özyurt’u kaybetmişiz.

Çok sevdiğim ve saygı duyduğum bir insandı. Çok üzüldüm. Hepimizin başı sağ olsun.

David Rosenberg söyleşisi

Rosenberg

Altın ve ABD Hazine bonoları konusunda aynı düşünüyorum. Helikopter Parası da gelmek zorunda. Orada da haklı Bu borçlar ödenemeyecekler çünkü. Onların çoğu silinecekler. Ya kendiliklerinden ya da ya da hükümeler tarafından. İlki çok sorunlu. Dolasıyla, Helikopter Parası daha akla uygun.

Bana lazım: Çin'in borç sorunu

Çin'in borç sorunu

Mahfi Hoca neden Kredi Yaratma Teorisini kabul edemez?

O hep Kısmi Rezerv Teorisini anlattı kitaplarında. Yani Para Çarpanı Teorisini. Kredi Yaratma Teorisini kabul ettiği anda kitapları buharlaşır uçar. Ondan kabul edemez.

Max Plank haklı yani:

“Yeni bir bilimsel gerçek, rakiplerini ikna ederek ve ışığı görmelerini sağlayarak zafer kazanmaz, aksine rakipleri sonunda ölür ve ona aşina olan yeni bir nesil büyür.”

Allah gecinden versin. Hocamıza sevgi ve saygımız var ama bunlar başka şeyler. 

Mahfi Hoca'nın ışığı görebilmesi mümkün değil. Işığı görmesi, kendini inkar etmesi demektir.

Borçları Silin, Ücretleri Arttırın!

Bu başlığı Başaran'la ben icat etmiştik. Tümüyle Keynesçi bir talep. Marxist değil. Ne olur böyle yapılırsa? Toplam talep artar Keynesçilerin deyimiyle. Peki Başaran ile ben Keynesçi miyiz? Değiliz. Ama olsun. Sayın Erdoğan'ın da çok iyi bildiği gibi amaca giden yolda her tren uygundur.

Peki Başaran ile benim amacımız nedir?

Ona da siz karar verin.

Bu arada, sloganı icat edenlerin Başaran ile ben olduğumuzu söylemeden bizim sloganı kullanan (çalan ?) bazı arkadaşlar var, onlara teessüf ediyorum. Bu slogan, Başaran ile ben yazışırken ortaya çıktı. Öncesinde yoktu.

Riba ya Res'ül Allah.

Nereden geliyor bu riba? Tekelci kiralardan.

Dördüncü 1 Trilyon Dolarlık Şirket: Google

Bu da ilgili bir resim.

En büyük 5 şirket S&P500'ün yaklaşık %19'u. Olur mu böyle şey? Bu şirketlerden birine bir şey olsa, S&P500 oyulur.

Ey Cemaati Müslimin!

Öğrenin şunu. Her tür ekonomik kira ribadır. 

Bu dünya hisse senetleri Nisan'a kadar dayanabilirse...

... ben de helal olsun diyeceğim. Ondan sonra tufan. Bu yıl kopacak dananın kuyruğu.

Bu çalışmaya göre bu yıl 195 ülkeden 75'inde sivil huzursuzluk çıkması bekleniyormuş.

Başta gelen ülkeler de Rusya, Çin, Suudi Arabistan, Türkiye, Tayland ve Brezilya. Bunlarda daha da büyük sosyal çalkantılar bekliyor bu çalışma:

75/195

Bu da ilgili grafik. O sarı dairelerin olduğu ülkelerde sosyal çalkantılar bekleniyor.

Normal. Bu sözü geçen ülkelerin hepsinde ekonomiler sarsılacak bu yıl. Ayrıca bir çoğunda çalkantılar başladılar bile. Uzundur sürmekteler.

Atilla Yeşilada Fed bilanço küçültecek derken ben bu yüzden küçültemez diyordum.

Dediğim oldu mu? Oldu. Ekonomistler, finans ve muhasebe bilmiyorlar. Sıkıntı oradan çıkıyor. Finans ve muhasebe öğrenmeleri gerek.

Ayıp yani Neel Kashkari'ye

Böyle bir şey demiş:

Neel Kashkari‏Verified account @neelkashkari

QE conspiracists can say this is all about balance sheet growth. Someone explain how swapping one short term risk free instrument (reserves) for another short term risk free instrument (t-bills) leads to equity repricing. I don’t see it. /end

6:03 AM - 17 Jan 2020

Yıllardır anlattığımız hikaye. Olan tahviller ile rezervler arasında bir swap değil ki. Fed ile repo yapan arkadaşların neredeyse hepsi banka olmayan finansal kurumlar (BOFKlar). Bu BOFKlar Fed ile repoları bankalar üzerinden yapmak zorundalar, Fed de hesapları olmadığından. Önce tahvillerle mevduatlar swap ediliyor, arkasından tahvillerle rezervler. Ellerine mevduat geçen BOFKlar da o paralarla spekülasyon yapıyorlar. Yani riskli varlık satın alıyorlar. Yani bir üçüncü swap daha var ki o da risksiz varlıklarla riskli varlıklar swapı. Adam koskoca Fed Başkanlarından. Üstelik eski Goldman Sachslı. Bunu bilmiyor olabilir mi? Hadi bu işleri bilmeyenlere lolo da bize de mi lolo. Çok ayıp yani.

Bu resim de olanı güzel anlatıyor. Bu resimdeki mavileri toplayın, sarıları toplayın, farklarını alın. 388 milyar dolar. Demek ki Fed'in 18 Eylül'den beri piyasaya bastığı paraların önemli bir kısmı bu üç Serbest Fona gitmiş.

En kötüsü Citadel. Onun kaldıraçı 7'den büyük. Diğer ikisininki de 5'ten büyük. Patlamaya hazır bomba bunlar.

Dünya 2000'den beri depresyonda diyorum da inanmıyorsunuz. Tarihin en uzun depresyonunu yaşıyoruz.

Kaynak: Birleşmiş Milletler

Bu 2013-2019 arası bir grafik. Dünya Gayri Safi Hasılasının büyüme grafiği. Bunu 2000'e kadar geri götürün. Göreceksiniz ki 2000'den bu yana dünya ekonomik büyümesinin %3 üzerine çıktığı çok ender. Mesela 2013-2019 arası yalnızca 2017'de %3 üzerine çıkmış yukarıdaki grafiğe göre. Gerisi hep %3 altı ve 2019 da ciddi bir göçüş gözleniyor.  2008 öncesinde IMF %3 ve altı büyümeye (araştırmanın başında kim olduğuna bağlı olarak bazen de %2.5 ve altı büyümeye) küresel resesyon derdi. Gerçi sınırın %3 mü %2.5 mu olduğunun o kadar önemi yok. Keynes'in depresyon tanımı çok daha anlamlı. Şöyle: uzun süreli normal-altı ekonomik büyüme. 2000'den beri olan o.

Borçların bu denli büyümüş olması da bununla bağlantılı. Eskiden 1 liralık borç 1 liralık ekonomik büyümeye neden oluyordu, bu oran giderek küçüldü ve bugünlerde yaklaşık 4 liralık borç 1 liralık ekonomik büyümeye neden olabiliyor. Borçların çoğu yeni değer yaratacak yatırımlar amacıyla alınmıyor çünkü. Tüketim ve zaten var olan reel ve finansal varlıkları satın almak için alınıyor. Ayrıca gelir ve servet dağılımı da bu yüzden bu kadar bozuldu. Olanlar kapışılıyor çoklukla ve varlık fiyatları yükseliyor.

Buradan çıkılacaksa yapılması gerekenlerin başında da borç iptalleri geliyor. Başka şeyler de var.

Borçlar silinsin, gelirler yükseltilsin, varsıllara varlık vergisi getirilsin.

Talep edilmesi gerekenler bunlardır.

Tabii bir de iklim değişikliğine uyum için harcamalar talep edilmelidir. Kanal İstanbul'a ne gerek var? Hükümet oraya harcayacağı parayı sürdürülebilir enerji yatırımlarına harcasın, suya harcasın,  vesaire.

Güneş mi dünyanın etrafında dönüyor, dünya mı güneşin?

Bugün böyle bir soru sormanın bir anlamı var mı? Çünkü herkes güneşin dünya, pardon, dünyanın güneş etrafında döndüğünü biliyor. Nereden biliyor? Çünkü artık öyle öğretiliyor ve öğretilen doğru. Elinde gerekli araçları olmayanlar bakınca göremezler ama olanlar görüp olmayanlara anlattılar ve hepimiz durumu öğrendik. Ama eskiden herkes güneşin dünya etrafında döndüğünü düşünüyordu ve hatta dünya düzdür diye biliyordu. Deli miydi insanların hepsi o zamanlar? Yok. Yetkili olduğu düşünülen mercilerden öyle deniyordu ve onlar da öyle olduğuna inanıyorlardı.

Peki, aynı şey bugün de başka konularda yaşanılıyor olamaz mı?

Mesela, ben gibi bazı zındıkları saymazsak bugün herkes biliyor ki yatırımlar tasarruflarla fonlanır. Yatırımların tasarruflarla fonlandığını bilenler böyle olduğunu nereden biliyorlar? Yetkili olduğu düşünülen merciler öyledir diyorlar. Oradan. Ben gibi zındıklar, hayır, öyle değildir dediklerinde de bize delidir muamelesi yapıyorlar.

Büyük fizikçi Max Plank şöyle demiş bir keresinde:

“Yeni bir bilimsel gerçek, rakiplerini ikna ederek ve ışığı görmelerini sağlayarak zafer kazanmaz, aksine rakipleri sonunda ölür ve ona aşina olan yeni bir nesil büyür.”

Aslında yatırımların tasarruflarla fonlanmadığı bilimsel gerçeği yeni değil. Eskiden biliniyordu da sonradan unutturuldu o gerçek. Neyse. Max Plank'ın dediğine aşağıda bir örnek var:

VeriDelisi‏ @VeriDelisi

@mahfiegilmez Üstat okumanız dileğiyle. Saygılarımla.

12:30 AM - 16 Jan 2020

• 2 Likes
• 

1 reply0 retweets2 likes

 

 

1. New conversation
   Mahfi Eğilmez‏ @mahfiegilmez 13h13 hours ago
   Replying to @VeriDelisi @drbakidemirel and 
   Ekonomi 101. Ekonomiye başlayanlar birinci değilse ikinci sömestirde öğrenir bunu.
   2 replies0 retweets6 likes
    
    
   VeriDelisi‏ @VeriDelisi 13h13 hours ago
   Değerli üstadım, yazının tamamını okudunuz mu? Yazının girişinde mevcut ana akım teori anlatılıyor sonrasında alternatif düşünce ortaya koyuluyor. Saygılarımla.
   1 reply0 retweets2 likes
    
    
   New conversation
   Baki Demirel‏ @drbakidemirel 12h12 hours ago
   Para arzını carpana göre anlatanin buna Econ 101 demesi tuhaf oldu ...
   0 replies0 retweets1 like