Wednesday, January 29, 2020

Paranın Miktar Teorisi neden yanlıştır?


Werner şurada anlatıyor. Özetlemek için önce terimleri tanımlayalım.

M:  Para miktarı

V:  Paranın dolaşım hızı
P:  Mal ve hizmetlerin ortalama fiyat seviyesi
T:  Ortalama fiyattan alınan mal ve hizmet miktarı
GSYİH: Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla (Yurt İçi Gelir)

Paranın Miktar Teorisi şunu diyor.



 MV = PT = GSYİH


Bunun yanlış olmasının nedeni de bütün paranın (yani M'in) yalnızca üretilen mal ve hizmetlere yapılan harcamalarda kullanılmıyor olması. Ve tabii burada maldan kasıt üretilen mal. Tarlaya mal demiyoruz. Gerçi tarla alımı da tarlayı satana gelir olarak yazılıyor (ne diye milli muhasebe hesapları yanlıştır diyorum?) ama üretilen bir şey yok bu alış-verişte.

Dolayısıyla, paraların hepsini bir torbaya koymaktansa, iki ayrı torbaya koymak gerekir: 1) Üretilen mal ve hizmetlere harcanan para (Mg olsun) 2) Var olan varlıklara harcanan para (Ms olsun. Yani:

M = Mg + Ms


ve burada:

Mg: Üretilen mal ve hizmetlere harcanan para (GSYİH arttıran para)

Ms: Var olan varlıklara harcanan para (GSYİH arttırmayan para)

Mesela, mahalledeki kahveden aldığınız çaya harcadığınız para Mg torbasında, Boğaz'da yalı almak için harcadığınız para Ms torbasında ve tabii bu iki torba arasında gidiş gelişler de oluyor. Yani bu değişkenler statik değiller. Dinamik değişkenler. Ama şimdilik orayı karıştırmayalım.


Bu torbalara karşılık gelen diğer değişkenler de şunlar olsun: Vg, Pg, Tg ve Vs, Ps, Ts.


Dolayısıyla elimizde 2 ilişki var:


İlki:


Mg*Vg = Pg*Tg = GSYİH (harcamalar üretimden çok tüketime yapılırsa bildiğiniz enflasyon olur) 


İkincisi:


Ms*Vs = Ps*Ts = RİBA yoluyla KENZ (buradan varlık fiyatı enflasyonu olur)


2000'den bu yana yapılan parasal genişlemeler çokluk Mg değil Ms torbasına gittiklerinden o parasal genişlemeler pek işe yaramadılar. Gelir ve servet dağılımındaki eşitsizliğin nedeni de bu: Ms artarken (riba yoluyla kenz), Mg pek artmıyor, hatta para Mg torbasından çıkıp Ms torbasına gidiyor.

Özetlersek, paranın miktar teorisi bu nedenle (yani bütün parayı tek torbaya koyduğundan) yanlıştır.